Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
Tyś nasza twierdza, tarcza,
Opieka i obrona,
Ojczysta święta mowo,
Bądź z serca pozdrowiona!
Leopold Staff
21 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Święto to zostało ustanowione przez UNESCO w 1999 r., aby uczcić pamięć pięciu studentów z Bangladeszu, którzy zginęli podczas demonstracji pokojowej 21 lutego 1952 roku. Domagali się wówczas nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego.
Obchody święta zwracają uwagę na różnorodność językową i kulturową świata a także na języki zagrożone i ginące.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ma przypominać wszystkim narodom, jak ważny jest szacunek do języka ojczystego i dbałość o jego przetrwanie.
Język to przecież skarbnica kultury, tradycji i doświadczeń człowieka. To on pozwala nam się komunikować, wyrażać myśli, jest narzędziem poznawania świata i kluczem otwierającym drzwi do edukacji i rozwoju.
Ten wyjątkowy dzień przypomina nam o roli i miejscu języka polskiego w życiu każdego Polaka. Zachęca do refleksji nad jego pięknem, uczy szacunku i troski o niego. Dbając o język ojczysty i chroniąc go, dbamy o własną tożsamość narodową.
Język polski - ciekawostki!
1. Polszczyzna, jak większość języków europejskich, wywodzi się z języka praindoeuropejskiego, którym w IV i V tysiącleciu p.n.e. posługiwały się plemiona żyjące między Europą Środkową a Azją Centralną. Nie zachowały się po nim żadne ślady w piśmie.
2. Najstarsze zdanie w języku polskim pochodzi z Księgi Henrykowskiej z 1270 roku i dotyczy opisu życia codziennego w ówczesnych czasach. Mąż mówi do żony: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj” („Daj, ja pomielę, a ty odpocznij”).
3. Najstarszy polski druk ukazał się w 1475 roku we Wrocławiu. Były to trzy modlitwy katolickie: „Ojcze nasz”, „Zdrowaś Maryjo” oraz „Wierzę w Boga”.
4. Język polski - obok chińskiego, węgierskiego i fińskiego - to jeden z najtrudniejszych do nauki języków świata. Sprawia to skomplikowana gramatyka z mnóstwem wyjątków oraz szeleszczące zgłoski, do których trzeba mieć naprawdę giętki aparat mowy.
5. Badacze wyróżniają pięć okresów rozwoju języka polskiego: przedpiśmienny, staropolski, średniopolski, nowopolski i współczesny.
6. Na całym świecie po polsku mówi około… 60 mln ludzi!
7. Polacy mają dużą skłonność do tworzenia nowych słów, uwielbiają też je zdrabniać: kawusia z mleczkiem, herbatka z cytrynką, 2 kilo ziemniaczków, milusi koteczek, Olusia…
8. W przybliżeniu przeciętny Polak używa w wypowiedziach nie więcej niż kilkanaście tysięcy słów, natomiast rozumie około 30 tysięcy.
9. Coraz więcej osób uczy się języka polskiego jako obcego. Ich liczbę szacuje się na 10 000 osób na całym świecie, z czego około jedna trzecia studiuje język polski na uczelniach i w szkołach językowych w Polsce.
10. Polski alfabet (jak większość alfabetów krajów europejskich) powstał na bazie alfabetu łacińskiego i składa się z 32 liter. 9 z nich nie znajdziemy jednak w żadnym innym alfabecie. Są to: ą, ć, ę, ł, ń ó, ś, ż, ż. I chociaż to właśnie te „szeleszczące” litery spędzają sen z powiek obcokrajowcom, Polacy mają do nich wyraźną słabość. Dowodem na to może być zorganizowany w 2010 roku ranking na najpiękniejsze polskie słowo, w którym zwyciężyło… „źdźbło”. Pod uwagę brano również „szept”, „brzdęk”, „szeleścić”.
11. „Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag” – to zdanie zawiera wszystkie litery polskiego alfabetu.
Warto pamiętać, że to, jaki jest język, zależy od nas - jego użytkowników.